Om de digitale transformatie in het Nederlandse mkb écht van de grond te krijgen, zijn flinke inspanningen nodig. Er liggen nog barrières op zowel individueel, organisatorisch als leiderschapsniveau. Vanuit Maastricht University wordt – in samenwerking met Logistiek Digitaal – onderzoek gedaan naar de oorzaken van deze barrières en concrete tools ontwikkeld om ze te doorbreken. “Ons volgende project is om een Human Readiness Scan voor mkb-bedrijven in de logistieke keten te ontwikkelen”, vertelt Mahdi Ebrahim die de samenwerking vanuit Maastricht University coördineert.
Assistant professor of Digital Innovation and Strategy, dat is de functie die Mahdi Ebrahim officieel bekleedt. “Ik hou me al m’n hele carrière bezig met digitale transformaties en constateer dat bedrijven hier nog steeds enorm mee worstelen. Uit recent onderzoek van het Massachusetts Institute of Technology (MIT) bijvoorbeeld blijkt bijvoorbeeld dat maar liefst 95% van alle AI-pilots mislukt. Dat is toch schokkend. En we weten ook uit andere cijfers dat WMS- en TMS-implementaties lang niet altijd de gewenste resultaten opleveren. Dit ligt zeker niet aan de technologie, want de meest logistieke softwaresystemen zijn behoorlijk uitontwikkeld. De barrières voor het succesvol adopteren van nieuwe IT-systemen bevinden zich binnen de bedrijven zelf.”
Binnen de Maastricht University werkt Mahdi als senior onderzoeker bij het Brightlands Institute for Supply Chain Innovation (BISCI). Dit instituut is erop gericht om wetenschappelijke bevindingen af te stemmen en te vertalen naar praktische adviezen voor het regionale bedrijfsleven. In Zuid-Limburg zitten veel kleine en middelgrote bedrijven, die volgens hem niet over de budgetten beschikken om dure consultancybureaus in te huren. Deze bedrijven kunnen voor advies wel bij Logistiek Digitaal terecht, dat door de overheid wordt gefinancierd en waar het BISCI nauw mee samenwerkt. “We richten ons beide op het logistieke mkb en proberen zo goed mogelijk te begrijpen waar de kennisbehoefte zit rondom digitalisering.”
Een voorbeeld van zo’n samenwerkingsproject betrof het afstudeeronderzoek van Jan Aarents, masterstudent Supply Chain Management aan de Maastricht University. Onder begeleiding van Mahdi en collega-onderzoeker Sarah Frank, deed die onderzoek naar de psychologische en organisatorische drempels die medewerkers van mkb-bedrijven ervaren wanneer zij met een IT-project worden geconfronteerd. “Om deze drempels inzichtelijk te krijgen, interviewde hij elf bedrijven die bij Logistiek Digitaal de Masterclass Verandermanagement hadden gevolgd. Dit zijn mensen die binnen hun bedrijf bezig zijn met verandermanagement in relatie digitale transformaties, dus dit was voor ons de perfecte onderzoeksgroep.”
Het onderzoek leverde nieuwe kennis op over de dieperliggende oorzaken van IT-obstakels. Hij geeft een voorbeeld: “Wat je ziet is dat medewerkers in het mkb op hun tenen lopen om al hun dagelijkse taken af te krijgen. In zo’n situatie van mentale overbelasting kan de aankondiging van een IT-project de druppel zijn die de emmer doet overlopen. Het wordt gezien als extra werk dat ze er op dat moment echt niet bij kunnen hebben, en dat leidt tot weerstand.” In het onderzoek is ook naar de rol van de manager gekeken. “Goed leiderschap betekent onder andere dat je mensen tijd laat vrijmaken voor digitalisering en dat je een veilige omgeving creëert waarin ze feedback mogen geven.”
Een andere vorm van samenwerking is dat het BISCI-instituut zijn kennis inzet om de dienstverlening van Logistiek Digitaal te verbeteren. Zo hielp Mahdi bij de wetenschappelijke validatie van de Digital Readiness Scan van Logistiek Digitaal, de tool waarmee logistieke mkb-bedrijven kunnen meten hoe volwassen ze zijn op het gebied van digitalisering. “Onze conclusie: die scan is nuttig en wetenschappelijk volledig verantwoord. We hebben tijdens de validatie ook een aantal pilots met de scan gedaan. Daaruit bleek wel dat je voorzichtig moet zijn met hoe je de resultaten interpreteert en welke conclusies je trekt over de te nemen vervolgstappen.” In het praktische gebruik en interpretatie van de scan is dan ook altijd een adviseur digitalisering van Logistiek Digitaal betrokken.
Wat wordt mijn volgende stap in de digitale transformatie? Dat is de hamvraag die ieder bedrijf zich stelt wanneer het de Digital Readiness Scan heeft doorlopen. “De tool geeft een goede indicatie van waar je staat, en op welke vlakken je moet verbeteren om naar een volgend niveau te groeien. Het lastige is dat zo’n stappenplan er voor ieder bedrijf anders uitziet. Er is geen vaste route die een bedrijf van niveau 1 naar niveau 5 kan leiden. Dat hangt ook af van de bedrijfsstrategie – waar wil je naartoe - de beschikbare middelen en de beperkingen die iedere organisatie nu eenmaal heeft. Al deze informatie maak je niet met één scan inzichtelijk, daarover moet je het gesprek aangaan. Een adviseur van Logistiek Digitaal kan daar goed bij helpen.”
Omdat de gezamenlijke inspanningen nuttige resultaten hebben opgeleverd, willen beide partijen vervolgprojecten opstarten. De plannen liggen al klaar, vertelt Mahdi. “Op basis van de bevindingen die tijdens het afstudeeronderzoek van Jan Aarents zijn opgedaan, gaan we een aantal online cursussen voor Logistiek Digitaal ontwikkelen. Daarnaast willen we ter aanvulling op de Digital Readiness Scan een zogenaamde Human Readiness Scan gaan ontwikkelen. Daarmee kan een bedrijf toetsen welke menselijke, organisatorische en leiderschapsbarrières aanwezig zijn en welke daarvan de grootste negatieve impact hebben op een digitale transformatie. Ik verwacht dat deze scan ergens komend jaar zal worden opgeleverd.”
Zo zetten wetenschap, overheid en bedrijfsleven samen hun schouders onder het verder versterken van de digitale slagkracht van het mkb in de logistieke keten – en daarmee van Nederland als geheel. “Vergeleken met andere Europese landen staat we er zeker niet slecht voor. Op logistiek vlak is Nederland zelfs één van de meest innovatieve landen. Het grote probleem bij mkb-bedrijven in de logistieke keten is het gebrek aan tijd. Iedereen is druk en wordt volledig opgeslokt door de waan van de dag. Dit belemmert managers om strategische beslissingen te nemen en kansen rondom digitalisering te benutten die ze echt verder kunnen brengen.”
Zijn tip aan managers zou dan ook zijn om per week ten minste één uur vrij te maken om over digitalisering na te denken. “Als je ziet hoeveel kansen AI of datagedreven werken bieden waar we ook veel onderzoek naar doen. Of hoeveel efficiencyvoordeel het digitaal samenwerken met ketenpartners kan opleveren. Een digitale transformatie is nodig om als bedrijf ook in de toekomst concurrerend te zijn, maar dan moet je er wel tijd voor vrijmaken en kennis over vergaren. Maastricht University, BISCI en Logistiek Digitaal staan klaar om bedrijven daarbij te helpen."
Wil je weten hoe jullie bedrijf de volgende stap kan zetten in digitalisering? Volg onze Masterclass Verandermanagement, plan een gratis adviesgesprek met een van onze Adviseurs Digitalisering of start direct met een van onze gratis online cursussen. We kijken graag met je mee!